4 Şubat 2016 Perşembe

''İnsanca yaşam’’ için siz de gönüllü olun!

 
 
Başlangıçta bir grup gönüllünün Bodrum’da sığınmacılara yardım etmek amacıyla oluşturduğu bir platform olarak yola çıktılar. Sekiz ay içinde yaklaşık 50 bin insanın hayatına dokundular. Üstelik sadece Bodrum’daki sığınmacılara değil Türkiye’nin farklı yerlerinde yardıma muhtaç insanlara da ulaşıyorlar. Son olarak üniversite öğrencilerine yönelik yeni bir program da başlatan Bodrum’da İnsanca Yaşam Derneği’nin çalışmalarını dernek başkanı Ayça Kubat’tan (BÜ ’09) dinledik.
 
 

Bodrum’da İnsanca Yaşam Derneği 2015 Ekim ayında Bodrum'da yaşayan Türkiye vatandaşı ve yabancı gönüllüler tarafından kuruldu. Geçen yaz başında bir araya gelen bir grup Bodrumlu’nun Bodrum'daki mülteci krizine çare bulmak amacıyla hayata geçirdiği bu oluşum, sığınmacıların en temel ihtiyacı olan gıda, temizlik, ve giyecek ihtiyaçları üzerine yoğunlaşarak önce ufak adımlarla bir yardım ağı meydana getirdi. Derneğin başkanlığını bir Boğaziçili olan Ayça Kubat üstleniyor.
Gönüllü sayısı giderek artarken potansiyel sorunlara hızlı çözümler üretebileceklerini görüp daha somut çalışmalar yapabilmek ve başka projeler üretebilmek adına dernekleşmeye karar veren gönüllüler, sığınmacılara destek projelerini halen sürdürüyorlar. Üstelik tamamen gönüllü çabalarla kurulan yardımlaşma ağı sayesinde sadece sığınmacılara değil; Bodrum’da veya başka bir yerde yaşayan yardıma muhtaç kişilere de destek oluyorlar. Geçtiğimiz sekiz ay içinde yemek, hijyen paketi ve kıyafet yardımlarıyla 50 bin kişiye ulaştılar.

Bodrum’da İnsanca Yaşam Derneği’nin başkanlığını bir Boğaziçili olan Ayça Kubat üstleniyor. 2009 yılında Ekonomi Bölümü’nden mezun olan Ayça Kubat, başta Boğaziçi camiası olmak üzere, katkı sunabilecek herkesi Bodrum’da İnsanca Yaşam Derneği’ne el vermeye çağırıyor ve Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerine şöyle sesleniyor: ‘Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinin dünyanın kanayan yarası olan mülteci sorununun çözümüyle ilgili bizim gibi dayanışmalara katılıp gönüllü olarak çalışmalarını başka üniversitelerin öğrencilerine örnek olmalarını çok isterim’’.


Bodrum’da İnsanca Yaşam Derneği nasıl ve ne zaman kuruldu? Derneğin oluşum öyküsünü kısaca dinleyebilir miyiz?

Aslına bakarsanız derneğimizin de diğer tüm organizmalar gibi bir resmi doğum tarihi var, bir de gönüllülerin ilk bir araya geldiği tarih. Resmi kuruluşumuz Ekim 2015, fakat Bodrum’a mülteci akını başlayıp gözlerin Bodrum’a dikildiği günlerde yani 2015 yazının başında çalışmaya başlamıştık. Elbette en başta herkesin birbirinden habersiz bir şeyler yapmak için canla başla çalıştığı o ilk birkaç haftanın sonunda, önce sahada ardından da sosyal medyada bir araya geldik ve daha organize çalışmaya başladık. Bireysel yardımlar önce çekirdekten başladı, herkes evinde giymediği, yemediği ne varsa yüklenip getiriyor ve ihtiyacı olanlara dağıtıyordu. Fakat düşünsenize, bir ara öyle bir hale geldi ki, akşam sıcak yemek dağıtımında 350-400 kişiyle karşılaşır olduk. Dolayısıyla bireysel yardımlar tıkandı, yetememeye başladık ve dernekleşme kararı aldık, iyi ki de öyle yaptık, şimdi çok daha fazla insana elimiz uzanıyor. Ve böylece artık bağış alabiliyor ve sürdürülebilir çözümler için çalışıyoruz. Başka ulusal/uluslararası dernek ve kurumlarla birlikte projeler üretiyoruz.
Derneğimiz, imece usulü çalışıyor. Örneğin, akşamları sığınmacıların da içinde olduğu Bodrum’daki evsizlere çorba dağıtma kararı aldığımızda sosyal medyadan bir yardım çağrısı yaptık. Ertesi gün bunun için ihtiyacımız olan tencereler, mercimek, yağ, ekmek, kaşık, karton bardak… Her bir malzeme birisinden geldi, biri pişirmek için gönüllü oldu, bir diğeri dağıtımını yapmak için… Yani, “Dernek içinde karar alalım, ihtiyacımız olanları da marketten alıp kolları sıvayalım” diye başlamıyoruz hiçbir projeye. Ne yapıyorsak içinde bulunduğumuz sivil toplumu da içine katıyoruz, istiyoruz ki çorba pişerken onlar da karıştırsın, bir defa bile olsa dağıtmaya gelsin.

Bodrum’daki sel felaketinde etkilenen ailelere yardım ettiler
Sadece sığınmacı /mültecilere değil aynı zamanda ihtiyaç sahiplerine yönelik pek çok etkinlik ve yardım faaliyeti yürütüyorsunuz? Dernek olarak saha çalışmalarınızın kapsamında neler yer alıyor?
Dernekleşmeden önce bu ekibi bir araya getiren konu sığınmacılardı ve konu hala çok sıcak, çok hassas, dolayısıyla ana odağımızda sığınmacılar olduğu doğru. Ancak o günlerde de şimdi de tek gündemimiz mülteciler değil. Bodrum’da ya da bir başka yerde yardıma ihtiyacı olan herkese; dil, din, ırk, cinsiyet ayrımı gözetmeksizin yardım ediyoruz. Örneğin, Bodrum’da yaz sonunda yaşanan sel felaketinde pek çok ailenin evi sular altında kaldı ve eşyaları kullanılamaz hale geldi, onlara destek olduk. Kültür ve sanat konularında çalışıyoruz, 2015 sonunda tüm Türkiye’de eş zamanlı yürütülen Sürdürülebilir Yaşam Film Festivali’nin Bodrum ayağında yer aldık. Şimdi kucağımızda çok taze bir proje var, okul öncesi eğitimle ilgili. Henüz kesinlik kazanmadığı için daha fazla detay veremiyoruz.

Dernekte ve sahada toplam kaç kişi çalışıyorsunuz? Mülteci /sığınmacı ve ihtiyaç sahipleri düşünüldüğünde kaç insana/aileye ulaşabildiniz bugüne dek?
Dernekte kayıtlı 30 kadar üyemiz var, ancak çok fazla gönüllümüz var. Gönüllülerimizin yarısına yakını Bodrum’a yerleşmiş yabancılar. Aylardır her sabah kahvaltı dağıtan bir ekibimiz var, çok büyük özveriyle çalışıyorlar. Gıda/hijyen ve giyecek depolarımızda çalışan gönüllülerimiz var, bilgisayar başında destek olanlar var, “İmdat” dediğimiz anda koşup gelenler var… Sosyal medyanın da desteğiyle, gönüllü sayımız 4 bine yakın. 8 ayda yaklaşık 50.000 kişiye 50.000’e yakın öğün yemek, 15.000’e yakın hijyen paketi dağıtıldı. Toplamda 20 koli kıyafet Kos’a, 100 koli Suruç’a, 300 koli İzmir’e gönderildi.

‘’Baharda yeni bir mülteci akını daha olabilir’’
Suriyeli mültecilerin yaşadığı dram ve kayıplar gün geçtikçe katlanıyor. Siz bu drama birinci elden tanıklık yapıyorsunuz. Bodrum’da şu anda durum nasıl? Mülteci sayısında muhtemelen bir azalma olsa da yakın ve orta vade için bölgede öngörüleriniz nedir?
Bodrum bugünlerde yaza oranla çok daha sakin. Polis ve jandarma elinden geldiğince önlem alıyor, Sahil Güvenlik canla başla çalışıyor ama 557 kilometre karelik bir yarımadada bunun önüne tamamen geçilmesi çok zor. Şu anda çok fazla aile yok görünürde. Bizim sahada karşılaştıklarımız çoğunlukla Pakistan ve Afganistan asıllı genç erkekler. Bölgeyi önümüzdeki günlerde nelerin beklediğini öncelikli olarak Suriye’deki gelişmeler, ardından da Avrupa’daki ülkelerin alacağı kararlar belirleyecek gibi görünüyor. Bodrum’da İnsanca Yaşam Derneği olarak biz ve bu konuda çalışan diğer sivil toplum kuruluşları, geçen yılki gibi hava ısınır ısınmaz sığınmacı akını olacak gibi hazırlanıyoruz. Sahadaki ekiplerimize ilk yardım eğitimleri veriyor ve onları karşılaşacakları manzaralara alıştırmaya çalışıyoruz. Şubat ayı içinde gerçekleştireceğimiz çalıştayın konusu da bu. Bodrum’da sığınmacılar konusuna eğilen, bundan direkt ya da dolaylı olarak etkilenen herkesi, ki buna belediye, kaymakamlık, sahil güvenlik, emniyet müdürlüğü, dernekler ve vatandaşlar dahil, bir araya getirecek ve çözüm önerileri arayacağız.

‘’Çocukların yaşadığı travma çok büyük’’
Son aylarda art arda yaşanan acı kayıplar  halen yaşam savaşı veren mültecileri nasıl etkiliyor? Psikolojik destek veya benzeri bir yardım alabiliyorlar mı?
Özellikle çocuklar çok etkileniyor. Bunun sonuçları daha ileriki yıllarda daha iyi gözlemlenecek büyük ihtimalle. Kendilerini güvende hissettikleri “ev”den, tüm oyun arkadaşlarından uzak kalıyorlar. Dilini bilmedikleri pek çok coğrafyada tehlikeli yolculuklar yapıyorlar, ki bu yolculukların en tehlikelilerinden biri denizde gerçekleştirdikleri. Çoğu çocuk, tıpkı ebeveynleri gibi, yüzme bilmiyor. Tüm bunlara bir de çekirdek aileden kayıplar eklenince travma derinleşiyor. Sürekli yolda oldukları ve ne zaman nereden nereye hareket edecekleri belli olmadığı için sürdürülebilir bir psikolojik destek mümkün olamıyor, en azından Bodrum gibi geçiş noktalarında. Bu nedenle biz önceliği gönüllülerimizi bu konuda eğitmeye veriyoruz. Çok ağır kayıplar ve korkular yaşamış bu insanlara nasıl yaklaşmamız gerektiğini öğreniyoruz. Çünkü iletişimi doğru başlatmazsak yardım etmemiz mümkün değil, üstelik arada bir de dil bariyeri varken…

Üniversitelilere yönelik Gönüllü Sertifika Programı başlattınız. Bu programda neler olacak? 
Bu programımızı henüz ilan ettik, üniversite öğrencilerine sosyal sorumluluk bilincini aşılamak en büyük hedefimiz. Programımıza katılmayı düşünen öğrencilere çalışma saatleri ve çalışmak istedikleri projeler konusunda esnek olmayı düşünüyoruz. Hatta yeni proje fikirleri üretebilir, bunları hayata geçirebilirler. Zaten dernek olarak çalışma prensibimiz herkes ne zaman ve nasıl destek olabileceğini kendisi karar veriyor. Tabii bunun için önce sahaya inip bizlerle bunu deneyimlemeleri sonra da karar vermeleri gerekiyor. 50 saati, projeler arasında bölerek de değerlendirebilir; ya da sosyal medya, dernek tanıtımı ya da yazışma alanlarında çalışmak isterlerse bunu evlerinden de yapabilirler.
Hali hazırda Bodrum’daki mülteciler için en önemli ihtiyaçlar neler ve destek olmak isteyenler neler yapabilir?
Her şeye ihtiyaçları var. Kışın battaniye, kışlık giysiler ve bot, özellikle çorap ve iç çamaşırı; yazın havlular, yazlık kıyafetler ve ayakkabılara ihtiyaç oluyor. Gıda ve hijyen paketleri de çok önemli. Ayni veya nakdi yardım alabiliyoruz. Bunun yanında sahada, depolarımızda ya da organizasyonlarımızda insan desteğine çok ihtiyaç var. Tüm iş birliği ve proje önerilerine de açığız.

Son olarak neler eklemek istersiniz?
Bir Boğaziçili olarak Bodrum’da böyle bir organizasyona öncülük etmek çok güzel bir his. Bu tarz organizasyonlar zamanla kan kaybedip tükenme noktasına gelebiliyor. Bizim topluluğumuzda ise farklı yaş gruplarından farklı kültürlerden birçok gönüllü var ve aynı amaç etrafında büyük bir özveriyle çalışıyoruz. Fakat derneğimizde dinamik gençlerin enerjisine çok ihtiyacımız oluyor. Bu bakımdan Türkiye’de her konuda öncü olan Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinin dünyanın kanayan yarası olan mülteci sorununun çözümüyle ilgili bizim gibi dayanışmalara katılıp gönüllü olarak çalışmalarını başka üniversitelerin öğrencilerine örnek olmalarını çok isterim. Bodrum’a gönüllü olarak gelmeyi düşünen öğrenciler web sitemiz www.bodrumdainsancayasam.org ‘a girerek gönüllü formunu doldurabilirler. Programımız dahilinde öğrencilerin yol ve konaklamalarını henüz karşılayamasak da onlara elimizden gelen desteği vereceğimizi de söylemek istiyorum.
Bodrum’da İnsanca Yaşam Derneği’ne üye /gönüllü veya bağışçı olarak destek olmak isteyenler için: http://bodrumdainsancayasam.org/

Söyleşi: Duygu Durgun