1 Nisan 2010 Perşembe

Guernika 'k' ile mi yazılır?

Bu yazım 3 Nisan 2010'da Taraf Gazetesi'nde yayınlandı.



Madrid'in iki büyük müzesi arasında şu sıralarda gizli bir savaş sürüyor. İspanyol Kraliyet Koleksiyonu'nun nadide eserlerine ev sahipliği yapan Prado Müzesi, 1992 yılında Kraliçe Sofia Müzesi'ne verdği Pablo Picasso'nun dünyaca ünlü yapıtı Guernika'yı geri istiyor.

İki büyük müzenin tablo kapışması, El Pais gazetesinin okur bloglarında hararetli bir tartışmanın konusu oldu. Hatırlamak gerekirse bu dev tablo, İspanya'nın Bask bölgesinde yer alan Guernika köyüne İspanyol İç Savaşı'nda Nazi Almanyası tarafından yapılan bombardıman saldırısını konu alıyordu. Bu ölümsüz yapıtın yaratıcısı Picasso, İspanya demokrasiye geçene kadar yapıtının ülke sınırlarına sokmamaya karar vermiş, Franko diktatörlüğünün sona erip İspanya'nın demokrasiye kavuşmasından sonra tablonun ülkeye girmesine izin vermişti. Ama tek bir şartı vardı o da tablo değil ülke dışına , başkent Madrid'in sınırlarına bile çıkmayacaktı.


Guernika, Picasso'nun isteği üzerine Prado Müzesi Koleksiyonu'na katıldı ancak eser 1992 yılında Kraliçe Sofia Müzesi'nin envanterine dahil edilerek oraya taşındı. Şimdilerde sürüp giden ve iki müzeyi karşı karşıya getiren sorun, gazete sütunlarından taşarak İspanya'daki okurların , çeşitli bloglarda hararetle sürdürdüğü geniş bir tartışmaya dönüştü.

Tartışmaya hararet kazandıran en fazla yorum doğal olarak Basklı okurlardan geliyor. Guernika'nın ait olduğu yerde yani Bask Bölgesi'nde sergilenmesi gerektiğini düşünenlerin sayısı bir hayli fazla. Yorumlardan anlaşılacağı üzere, Basklılar merkeziyetçilik fikrinden nefret ediyor ve tablonun İspanya'ya gelmeden önce Avrupa'nın pek çok kentinde sergilenmesine rağmen hala Bask ülkesine adım atmamış olmasına fena halde içerliyorlar.



Hatta kimi yorumlarda tablonun orijinal adı olan Guernika'daki 'k' harfinin Bask dilinde olması nedeniyle yasaklandığı belirtiliyor. Başka bir seyişle, tablonun isminde 'k' yerine devletin resmi dilinde aynı sesi veren 'C' harfinin kullanılması pek çok Basklıya göre merkeziyetçi zihniyetin dayatmasından başka bir şey değil.



Türkiye 'açılım' diyerek çıktığı bu uzun ve zorlu yolda mehteran ritmiyle arada bir ilerleyip bolca da tökezlerken, gerek coğrafi gerekse siyaseten bizden hiç de uzak olmayan bir ülkede yaşanan bu güncel tartışmaya bakılırsa bizim kadersiz ülkemizin gideceği daha çok ama çok uzun bir yol var ufukta galiba.



İşte öfkeli bir Basklı'nın Guernika tablosu üzerinden yaptığı şu devlet eleştirisi size de tanıdık gelmiyor mu?



''Gerçek olan şu ki bugün Madrid devletin ta kendisidir. Devlet için neyin iyi olduğuna Madrid karar verir. Ülkenin geri kalanının hassasiyetlerinin ise zerre kadar önemi yoktur''.



Picasso tabloyu 15 günde bitirdi

Picasso tarafından 1937'de yapılan,, İspanya İç Savaşı sırasında Nazi Almanyası'na ait bombardıman uçaklarının 26 Nisan 1937'de Bask bölgesindeki Guernika köyünü bombalamasını anlatan, anıtsal bir duvar resmi. Bu saldırı sırasında bini aşkın insan ölmüş çok sayıda kişi yaralanmıştı.

İspanyol hükümeti, Paris'te düzenlenen Dünya Fuarı için Picasso'ya büyük bir duvar resmi sipariş etti. Picasso, saldırıdan sonraki 15 gün içinde bu duvar resmini tamamladı. Tablo, İspanyadaki iç savaşa dünya kamuoyunun ilgisini çekmek üzere çeşitli ülkelerde sergilendi ve İson olarak ülkesine geri döndü. Guernika, savaşın trajedisi ve yarattığı acıların görkemli bir özeti .